Oxford Üniversitesi’nden bilim insanlarının ürettiği bir madde, bu kez sadece bilimsel başarılarıyla değil, astronomik fiyatıyla da dikkatleri üzerine çekti. Gramı tam 145 milyon dolar (yaklaşık 5 milyar TL) olan bu maddenin adı: Endohedral Fullerenes.
Bu karbon bazlı nanoyapılar, içlerinde nitrojen gibi atomları hapseden bir yapıya sahip. Karbon atomlarının oluşturduğu dayanıklı bir kafesin içine yerleştirilen bu atomlar, sıradan bir malzeme olmaktan çok uzak. Yüksek maliyeti ve potansiyel uygulama alanlarıyla bilim dünyasında heyecan yaratan bu maddeler, geleceğin teknolojilerini yeniden şekillendirebilir.
İlk kez 1985 yılında keşfedilen endohedral fullerenes, yapısal olarak 60 karbon atomundan oluşan bir küresel kafese sahip. İçlerine hapsedilen nitrojen atomları ise, maddenin bilimsel açıdan en önemli özelliklerinden birine katkı sağlıyor: Elektron spin ömrü
Bu olağanüstü uzun spin ömrü, maddenin zaman tutma teknolojilerinde kullanılma potansiyelini açığa çıkarıyor.
Bir soy gaz atomu içeren Endohedral Fullerenes
Bu sıradışı maddenin üretimi, Oxford Üniversitesi’ne bağlı Designer Carbon Materials laboratuvarında gerçekleşiyor. Şirket, geçtiğimiz günlerde ürettiği ilk numuneyi tam 32 bin dolara sattı. Bu rakam kulağa devasa gelebilir, ancak satılan miktar sadece 200 mikrogramlık bir örnekti; bu da yaklaşık olarak bir kar tanesinin ağırlığının 15’te biri.
Bilim insanları, bu maddelerin gelecekte atomik saatlerde kullanılabileceğini söylüyor. Şu an atomik saatler büyük ve oda boyutunda cihazlarla çalışıyor. Ancak endohedral fullerenes sayesinde bu saatler bir mikroçipe indirgenebilir ve cep telefonlarına entegre edilebilir. Bu sayede, GPS cihazlarında milimetrik hassasiyete ulaşmak mümkün olacak.
Oxford Technology SEIS fonunun direktörü Lucius Cary’e göre, bu teknoloji otonom araçlar için hayati önem taşıyacak. “İki araç dar bir yolda karşı karşıya geldiğinde, şu anki sistemler 2 metrelik bir hassasiyet sağlıyor, bu ise çoğu durumda yetersiz. Ancak 1 milimetrelik hassasiyetle bu sorunu çözebiliriz,” diyor.
Şu anda, bu maddenin ticari anlamda üretimi henüz çok yeni. Ancak bu olağanüstü malzemenin gelecekte birçok alanda devrim yaratacağına kesin gözüyle bakılıyor. Oxford Üniversitesi’nden Kyriakos Porfyrakis, İngiltere ve ABD’den bilim insanlarının bu teknoloji üzerinde çalışmalarını hızla sürdürdüğünü ve mini atomik saatlerin cep telefonlarına entegre edilmesinin birkaç yıl içinde mümkün olabileceğini belirtiyor.
Elmas, platin veya altın gibi değerli madenler dahi bu maddenin fiyatıyla yarışamıyor. Dünyada, endohedral fullerenlerin astronomik maliyetiyle boy ölçüşebilecek tek başka malzeme antimaddedir. NASA, antimaddenin gramının yaklaşık 61 trilyon ABD doları olacağını tahmin ediyor. Ancak henüz hiç kimse antimaddeyi ticari olarak satmak üzere üretme işine girmiş değil. Bu nedenle, endohedral fullerenes şu an dünyada satışa sunulan en pahalı madde olarak kabul ediliyor.
